Onthullingen over offshore rekeningen, een film die niet vertoond mag worden – en dan “Wagnergate”. Twee journalisten onthullen de oorlog waarin Oekraïne al was verwikkeld in de zomer voor Poetins invasie. Eén schandaal in het bijzonder ontmaskert de president.
In de zomer van 2021, gaat Selensky op een directe confrontatie cursus. Op 2 juni dient de president een wet in bij de Verkhovna Rada (het Oekraïense parlement; red.). Volgens de nieuwe wet zal de RNBO (de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne; red.) een register van oligarchen aanleggen op basis van een aantal criteria: Heeft iemand een monopoliepositie op een bepaalde markt, heeft hij een inkomen dat minstens een miljoen keer zo hoog is als het Oekraïense bestaansminimum van 83 dollar per maand, heeft hij invloed op de media, en is hij actief in de politiek?
Oligarchen die in het register zijn opgenomen, moeten hun inkomsten op dezelfde manier opgeven als overheidsambtenaren. Geregistreerde oligarchen mogen geen politieke partijen financieren of deelnemen aan belangrijke privatiseringen van staatseigendommen. Om ongewenste beïnvloeding tegen te gaan, moeten rechters en ministers hun contacten met oligarchen openbaar maken. “De oligarchen zijn geschiedenis,” twitterde Selenskyj op 2 juli.
Ihor Kolomojskyj kondigt aan dat hij klaar is om opgenomen te worden in het register. Het bedrijf van de rijkste Oekraïner Rinat Akhmetov kondigt aan dat hij geen oligarch is maar een “investeerder”. Nadat de wet is aangenomen, kondigt Petro Porosjenko aan dat hij zijn drie tv-zenders, Channel 5, Kanal en Espresso, heeft verkocht. “De belangrijkste reden om deze ‘oligarchenwet’ in te voeren is om controle te krijgen over de media”, zegt Porosjenko boos.
De Duitse ambassadeur in Kiev, Anka Feldhusen, spreekt van een “moedige eerste stap”, maar noemt de nieuwe wet ook “bovenal symbolisch”. Volgens Feldhusen is het belangrijker de hervormingen in het gerechtelijk apparaat te voltooien en de anticorruptie-instanties te versterken. Op termijn zouden de bestaande instellingen gewoon meer bevoegdheden moeten krijgen; zij zouden meer steun moeten krijgen in de strijd tegen de oligarchen.
Ruslan Ryaboshapka, de procureur-generaal die door Selenskyi is ontslagen, maakt een cynische analyse van de oligarchenwet. De advocaat heeft de memorie van toelichting bij de wet gelezen en vraagt zich af of de wet de burgers ten goede komt. Moeten de oligarchen hun gestolen bezittingen afstaan aan de staat? Ryaboshapka kan hier niets over vinden: “Het gaat over de president, het instituut dat hij op zak heeft [RNBO], en de uitbreiding van zijn bevoegdheden.”
De aanval op de vertrouweling van Selensky
Op 22 september woont Selensky de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York bij. Om drie uur ’s nachts krijgt hij een telefoontje. In Kiev is de auto van zijn zakenpartner, vriend en adviseur Serhij Schefir door onbekenden beschoten. Shefir werd niet geraakt, maar zijn chauffeur moest gewond naar het ziekenhuis worden gebracht. Een aanval, is Selenskyj verteld. In zijn hotelkamer, neemt Selenskyj een korte video op. “Ik weet niet wie erachter zit,” zegt Selensky, “maar om mij te begroeten met schoten vanaf de rand van het bos op de auto van mijn vriend is zwak. De reactie zal beslissend zijn.”
Er wordt in Selensky’s kamp druk gespeculeerd over wie de opdracht voor de aanval heeft gegeven. De zachtmoedige Shefir staat niet bekend als iemand die vijanden heeft – dit moet een waarschuwing zijn voor Selensky. Misschien kwam het bevel van een maffiabaas of een smokkelaarskoningin die op de sanctielijst is geplaatst. Misschien is het een reactie op de oligarchenwet. De daders zijn nooit gevonden. Binnen twee weken is de aanslag echter vergeten en heeft Oekraïne het over iets heel anders: de integriteit van president Selensky.
Op 3 oktober gaat de film “Offshore 95” in première in het theater “The Little Opera” in Kiev. Het is een documentairefilm gebaseerd op de Pandora Papers, meer dan elf miljoen uitgelekte documenten van financiële dienstverleners. Het internationale netwerk van onderzoeksjournalisten is op 3 oktober begonnen met de publicatie van onthullingen over de offshore-rekeningen van honderden overheidsambtenaren over de hele wereld, waaronder vijfendertig vooraanstaande politici. Volodymyr Selensky speelt een belangrijke rol in de 2,9 terabytes aan vertrouwelijke informatie.
In “Offshore 95 – President Selensky’s Secret Deals”, doen Oekraïense onderzoeksjournalisten verslag. Maar de première wordt op het laatste moment geannuleerd. De directeur van het theater belde journalisten enkele uren voordien op en zei hen: “Wij zullen de film over de president niet vertonen.” De directeur stuurde een WhatsApp-bericht met de mededeling dat de vertoning niet kon doorgaan omdat het theater werd gerenoveerd en de verlichting niet werkte.
De kwaliteitskrant “Ukrainska Pravda” meldde later dat de directeur was gebeld door een medewerker van de SBU (kort voor: Sluschba bespeky Ukrajiny, de binnenlandse inlichtingendienst van Oekraïne, red.) was gebeld. De afgelasting van de première leidt binnen een paar uur tot een groot schandaal. De verontwaardiging is zo groot dat de film toch nog op dezelfde dag wordt vertoond.
De buitenlandse rekeningen van de president
Eerder in 2019 werd bekend dat Selenskyj offshore-rekeningen aanhield op Cyprus. Uit onderzoek van Slidstvo.info is gebleken dat de komiek ook bedrijven bezit op de Britse Maagdeneilanden en in Belize, samen met de gebroeders Schefir en een andere werknemer van Studio Kwartal 95. Centraal in deze ingewikkelde bedrijfsstructuur staat de tot dusver onbekende Maltex Multicapital Corp. dat geregistreerd is op de Maagdeneilanden.
Er is veel geld gemoeid met de bedrijven. Maltex Multicapital Corp. heeft naar verluidt sinds 2012 in totaal 40 miljoen dollar ontvangen van bedrijven die eigendom zijn van Ihor Kolomojskyj. Het bedrijf schijnt ook flats in het centrum van Londen te bezitten met een waarde van $7,5 miljoen. Kort voor de presidentsverkiezingen droeg Selensky zijn aandelen in Maltex Multicapital Corp. over aan Serhij Schefir. Het doel van deze uitlopers is onduidelijk. Kolomojskyj is de eigenaar van het kanaal 1 + 1, waar Studio Kwartal 95 onder contract staat, maar waarom zijn de betalingen naar het buitenland gevloeid? Heeft Selenskyj belasting ontdoken? Of was Studio Kwartal 95 betrokken bij het witwassen van crimineel geld voor Kolomojskyj’s privé-bank?
Selensky onder druk
De journalisten van Slidstvo.info stellen de presidentiële administratie gedetailleerde vragen als onderdeel van hun tegenverklaring, maar krijgen geen antwoord. Pas op 17 oktober brengt Selensky de kwestie ter sprake in een interview. “In de tijd van Janoekovitsj verplaatste iedereen zijn zaken over de grens, vooral de televisie-industrie,” legt hij uit. Volgens Selensky kreeg hij in die tijd “bijna elke dag” bezoek van de belastingdienst – een teken dat de overheid op zoek was naar overtredingen. Selensky ontkent ten stelligste dat hij geld heeft witgewassen, maar ontwijkt de vraag of hij belastingen heeft betaald.
Journaliste Olena Loginova van Slidstvo.info legt de vinger op de zere plek. Maar waarom bestaan deze uitlopers nog steeds? “Het betekent dat je geen vertrouwen hebt in het land waar je je bedrijf hebt opgebouwd en waar je de leiding hebt,” zegt de journalist de volgende dag. “Je wilt iets verbergen en je hebt een reden om dat te doen.”
Op 27 oktober kondigt de corruptiewaakhond NACP aan dat hij de zakelijke transacties van Selensky heeft onderzocht en niets onwettigs heeft gevonden. Maar minder dan een maand later komt een tweede schandaal aan het licht, dat al enige tijd oud is. In juli 2020 waren drieëndertig huurlingen – tweeëndertig Russen en één Wit-Rus – gearresteerd in een vakantieoord in de buurt van de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Volgens de Wit-Russische president Loekasjenko had Moskou de mannen gestuurd om zijn land te destabiliseren in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in augustus.
Russische en Oekraïense media berichtten echter al snel dat de Oekraïense geheime diensten hier wellicht achter zaten en dat Wit-Rusland niet het eigenlijke doelwit was geweest. De Oekraïense journalist Yuri Butusov meldde dat deze operatie van de SBU en de GUR was mislukt omdat iemand in Selensky’s kring iets naar Moskou had gelekt. Vasyl Burba, het hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst GUR, was door Selensky ontslagen. De Oekraïense regering ontkent iets met de operatie te maken te hebben.
De kwestie wordt hevig bediscussieerd in de Oekraïense media en samenleving, vooral nadat Christo Grozev van het onderzoeksnetwerk Bellingcat in december 2020 aankondigde dat hij er een film over zou maken. Zouden er nog meer onthullingen zijn? Waren er verraders in Selensky’s inner circle? De geplande film komt er niet, maar op 17 november 2021 zal Bellingcat eindelijk haar onderzoek publiceren met spectaculaire details over de Wit-Russische affaire genaamd “Wagnergate”.
“Wagnergate” en de nasleep
Daarin wordt uitgelegd dat de Oekraïense inlichtingendiensten SBU en GUR een uitgebreide operatie hadden gepland om tientallen leden van de Russische huurlingengroep Wagner, die in de Donbass hadden gevochten, in de val te lokken en te arresteren. Gehoopt werd dat de getuigenissen van de mannen het een en ander zouden onthullen over de rol van Rusland in het conflict. En dat sommigen van hen misschien meer te vertellen hebben over het neerhalen van MH17.
De inlichtingendiensten hadden dekmantelbedrijven opgezet om mensen van Wagner te werven voor een baan als goedbetaalde “bewakers” in Venezuela. Het plan was dat de huurlingen over land van Rusland naar Minsk zouden reizen en van daar een vlucht naar Istanboel zouden nemen, vanwaar zij vermoedelijk zouden doorreizen naar Venezuela. In het Oekraïense luchtruim zou het toestel van Turkish Airlines dan gedwongen zijn geweest te landen in Kiev, waar de huurlingen zouden worden gearresteerd.
Het plan was zo roekeloos dat het zeker fout zou gaan. De directe oorzaak van de mislukking was echter president Selensky zelf. Een dag voor het geplande vertrek van de huurlingen uit Minsk besloot de Oekraïense president de operatie uit te stellen. Het gevolg: Drieëndertig Wagner-huurlingen wachtten op hun vlucht in een vakantiepark, waar zij werden ontmaskerd wegens hun “atypisch gedrag voor Russische toeristen”. Getuigen hadden aan de Wit-Russische politie gemeld dat er goed getrainde mannen in militair uniform waren die geen druppel alcohol dronken en zelfs tijdens de disco-avond in hun kamers bleven. Dit is hoe de arrestatie in juli 2020 tot stand kwam.
“Wagnergate” komt op een bijzonder ongelukkig moment. In 2021 begint Rusland een grote troepenmacht op te bouwen aan de Oekraïense grens. Zowel in Kiev als in westerse hoofdsteden wordt openlijk gesproken over een op handen zijnde oorlog. Sommige Oekraïners vragen zich hardop af of de regering Selensky in staat is de groeiende Russische dreiging het hoofd te bieden. Om de situatie te sussen, besluit Selensky om op 26 november een persconferentie te houden.
De ongeoorloofde “Operatie Wagner
De president legt uit dat hij geen toestemming wilde geven voor “Operatie Wagner” vanwege de enorme risico’s en de vele onbeantwoorde vragen. Bijvoorbeeld vanwege het gevaar dat andere passagiers aan boord van het vliegtuig gewond hadden kunnen raken. Ook vanwege de storm van internationale protesten na de kaping van een Turks vliegtuig in het Oekraïense luchtruim. De journalisten zijn daar niet meteen tevreden mee, zij stellen allerlei vragen, en de persconferentie duurt al enkele uren. De president ziet er uitgeput uit.
Hoe groot is de kans op een grote oorlog met Rusland, wil een verslaggever weten. “Ik denk dat we al acht jaar in staat van oorlog leven,” antwoordt Selensky nors. “We krijgen elke dag informatie, ook van de diensten van de partnerlanden die ons steunen.” Hij vervolgt: “We hebben zelfs een audio-opname van Oekraïners en Russen die praten over de betrokkenheid van Rinat Akhmetov bij een staatsgreep in Oekraïne.” De journalisten beginnen haastig WhatsApp-berichten te schrijven en te twitteren. “Dat is alles wat ik u nu kan vertellen,” concludeert Selensky. “Ik kan alleen maar zeggen dat ik Janoekovitsj niet ben. Ik ben niet van plan om weg te lopen.”
Bron: Steven Derix, Marina Shelkunova
Beheerder Vincent W Schoers
Copyright © 2021 door Zorgdatjenietslaapt.nl. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.
Mijn lichaam is geen eigendom van de staat. Ik heb de uitsluitende en exclusieve autonomie over mijn lichaam en geen enkele politicus, ambtenaar of arts heeft het wettelijke of morele recht om mij te dwingen een niet-gelicentieerd, experimenteel vaccin of enige andere medische behandeling of procedure te ondergaan zonder mijn specifieke en geïnformeerde toestemming. De beslissing is aan mij en aan mij alleen en ik zal mij niet onderwerpen aan chantage door de overheid of emotionele manipulatie door de media, of zogenaamde celebrity influencers.
