Leestijd: 20 minuten
HOOFDSTUK 4
Een mislukking en een duwtje in de rug
Ondanks het toenemende aantal toezeggingen aan COVAX in het najaar van 2021, waaronder nog een donatie van 500 miljoen doses van de VS, liep de vaccinslang veel langzamer dan verwacht.
Vertegenwoordigers van Gavi en UNICEF lanceerden een enorme push om doses naar lage-inkomenslanden te krijgen, met name in Afrika, in de hoop tegen het einde van het jaar 800 miljoen doses te kunnen leveren – meer dan 1 miljard minder dan het oorspronkelijke plan was om tegen die tijd te verdelen.
Ondertussen werd het steeds duidelijker dat het bijna onmogelijk zou zijn om de doelstelling van de WHO te halen om 70 procent van de wereld te vaccineren tegen midden 2022.
“Het was naïef om te denken dat we dat doel zouden kunnen bereiken,” zei een persoon die rechtstreeks betrokken was bij de COVAX-inspanningen. “Doelen zijn goed. Maar ze zijn alleen goed als je ze haalt.”
De woordvoerder van Gavi zei: “De doelstelling van 70 procent was een wereldwijde WHO-doelstelling, geen COVAX-doelstelling.”
Maar ook al bleven de doses binnenkomen, de vaccinatiesnelheid vertraagde. In de tijd die nodig was om de doses naar de Afrikaanse landen te krijgen, verspreidden zich in de plaatselijke gemeenschappen geruchten dat het vaccin onveilig was. Vrijwilligers in Afrika bezuiden de Sahara brachten uren door met leden van de gemeenschap om hen te overtuigen zich te laten inenten.[1]
Bij de inwoners van een plattelandsdorp vijf uur ten noordoosten van Accra, Ghana, was de aarzeling over het vaccin geworteld in een diep wantrouwen tegenover bijna iedereen die betrokken was bij de aanschaf van de doses – de vaccinmakers, het Westen en de wereldwijde gezondheidsorganisaties die het vaccin ter plaatse probeerden te promoten. Toen het vaccin voor het eerst beschikbaar kwam, keken de mensen in Ghana op CNN toe hoe Amerikanen en Europeanen in de rij stonden om hun injecties te halen. Het duurde nog zes maanden voordat de doses in hun land aankwamen.
Niet alleen aarzeling en apathie vertraagden de uitrol van vaccins in sommige Afrikaanse landen. Sommige gezondheidsactivisten wijzen op het feit dat COVAX er zelf niet in slaagde de landen goed voor te bereiden op de logistieke hindernissen bij de distributie van vaccins.
Onderzoekers van Matahari Global Solutions, de People’s Vaccine Alliance en de International Treatment Preparedness Coalition ondervroegen talrijke deskundigen ter plaatse voor een rapport van augustus 2022 en ontdekten dat er vele redenen waren waarom de vaccinatiecijfers achterbleven.
“We hebben de complexiteit van de droogte, veiligheidsproblemen en problemen in verband met politieke instabiliteit,” vertelde Mamnunur Rahman Malik, WHO-vertegenwoordiger voor Somalië, de onderzoekers in het rapport[2].
Het rapport zegt dat de nabijheid van vaccinatiecentra, het wantrouwen in de regering, de onvoorspelbare levering van vaccins en de oorlog ook centraal staan bij de lage vaccinatiegraad – factoren waarop COVAX volgens Berkley geen invloed had.
Gezondheidswerkers op het terrein moesten ook onmogelijke afwegingen maken, aldus het rapport, aangezien sommige landen ervoor kozen hun beperkte middelen in te zetten om Covid-vaccins aan te bieden in plaats van de gebruikelijke kindervaccinaties.
“De Covid-vaccins die we in het land hebben toegediend hebben ook geleid tot een situatie waarin we hebben gezien dat kinderen aan mazelen lijden, omdat het dezelfde immunisatiediensten zijn die we hebben gebruikt voor het uitrollen van het Covid-19 vaccin. En daarmee hebben we het kinderimmunisatieprogramma in gevaar gebracht”, aldus Malik in het rapport.
De Afrikaanse vaccinatie-inspanningen zijn uiteindelijk in 2022 vertraagd. In de VS ligt de vaccinatiegraad op 67 procent. Maar in Afrika was in augustus slechts ongeveer 20 procent van de mensen volledig gevaccineerd, waardoor tientallen miljoenen mensen, waaronder ouderen en mensen met immunodeficiëntie, kwetsbaar zijn voor de ergste gevolgen van de ziekte, aldus de Afrikaanse CDC.
“Tegen de tijd dat we de Pfizer en Moderna kregen … hadden de mensen veel negatieve feedback.”
-Stephen Bordotsiah, gemeentelijk directeur van gezondheidsdiensten, regio Bolgatanga, Ghana
“Eerlijk gezegd, als je kijkt naar de eerdere vaccins die we hadden, hadden we vooral doses van AstraZeneca van COVAX en bij die doses klaagden de mensen over veel bijwerkingen. Dat ontmoedigde veel mensen om de injecties te nemen”, aldus Bordotsiah, de gemeentelijke directeur van de gezondheidsdiensten in de regio Bolgatanga in Ghana. “Tegen de tijd dat we de Pfizer en Moderna kregen … hadden de mensen veel negatieve feedback. Nu hebben we nog veel over in het systeem.”
Berkley zei dat hij trots is op het werk dat COVAX heeft verricht – dat het heeft geholpen om bijna 50 procent vaccinatiedekking te bereiken met de primaire serie in de landen die het Gavi bestuur heeft aangewezen als lage- of middeninkomenslanden.
“Als je terugkijkt, is dat buitengewoon in vergelijking met de geschiedenis,” zei Berkley. “Maar het doel was om te proberen overal gelijke toegang te krijgen. En ik denk dat we allemaal wisten dat we daar nooit perfect zouden geraken.”
De andere ACT-A programma’s om behandelingen en tests te verdelen begonnen ook te vertragen naarmate 2022 naderde.
Versnelling
Terwijl volksgezondheidsfunctionarissen worstelden om de vaccinaties in Afrika op te voeren, begon de aandacht van de rest van de wereldgezondheidsgemeenschap te verschuiven. De leiders van de vier organisaties richtten zich niet langer alleen op de Covid-pandemie, maar spraken over manieren om zich voor te bereiden op de volgende pandemie.
Tijdens de Munich Security Conference in februari 2022 spraken enkele van ’s werelds meest vooraanstaande functionarissen op het gebied van de wereldgezondheid intensief over hoe zij hun gemeenschap in een nieuwe richting konden sturen – in de richting van het bouwen van systemen om te helpen bij het opsporen van virussen en het leveren van vaccins en behandelingen bij de volgende pandemie. Hun gesprek – tijdens een diner op een van de avonden in een chique hotel in München – markeerde het begin van een strategiewijziging voor de vier organisaties, en ook voor de grotere wereldgezondheidsgemeenschap.
Covid was nog niet voorbij, maar het werd steeds moeilijker om fondsen te werven bij westerse regeringen voor internationaal werk ter bestrijding van de pandemie. Het virus verspreidde zich nog steeds, maar het aantal gevallen begon af te nemen. Het leven van welgestelde westerlingen begon weer te lijken op dat van voor de pandemie.
Bill Gates zei verschillende keren tegen de pers dat Covid aan het afnemen was en dat het geld moest worden besteed aan de ontwikkeling van instrumenten zoals vaccins van de volgende generatie om de volgende pandemie te bestrijden.
De accentverschuiving leidde tot spanningen in de wereldgezondheidszorg, waarbij sommige critici erop wezen dat de Gates Foundation en haar partners verder keken dan Covid op een moment dat miljoenen over de hele wereld nog steeds toegang tot vaccindoses nodig hadden. Het was niet het moment om verder te gaan, zeiden ze destijds in interviews met POLITICO.[3]
“Het doel was om te proberen overal gelijke toegang te krijgen. En ik denk dat we allemaal wisten dat we daar nooit perfect zouden geraken.”
-Seth Berkley, CEO, Gavi
De WTO was nog steeds in onderhandeling over een ontheffing op patentrechten op Covid-vaccins. In februari van 2022 voerde WTO-directeur-generaal Ngozi Okonjo-Iweala gesprekken met een kleine groep landen en moedigde hen aan om tot een akkoord te komen.
“We moeten heel voorzichtig te werk gaan totdat alle partijen zich comfortabel voelen met waar we zijn,” zei Okonjo-Iweala in een interview[4] met POLITICO, verwijzend naar de overeenkomst. De directeur-generaal heeft zich uitgesproken over de noodzaak om meer te doen voor lage-inkomenslanden die nog toegang moeten krijgen tot aanzienlijke doses vaccin. Die ontheffing werd uiteindelijk in juni goedgekeurd.
Tijdens de WTO-onderhandelingen begonnen vertegenwoordigers van de vier organisaties te lobbyen bij leden van het Amerikaanse Congres en de Europese parlementen om meer geld uit te trekken voor de voorbereiding op een pandemie.
Van eind 2021 tot in 2022 hielden de Gates Foundation, CEPI en Wellcome minstens vijf vergaderingen met hoge ambtenaren van de Europese Commissie over de paraatheid voor een pandemie, waaronder besprekingen over het werk van de pas opgerichte Europese Autoriteit voor paraatheid en reactie op gezondheidscrises – het orgaan dat ervoor moet zorgen dat het blok over de nodige vaccins en behandelingen beschikt als zich een nieuwe gezondheidscrisis voordoet, aldus de lobbyformulieren.
In Duitsland organiseerde de Wellcome Trust een informele bijeenkomst van deskundigen over de voorbereiding en reactie op een pandemie, waarbij het hoofd van het Duitse instituut voor volksgezondheid, Lothar Wieler, aanwezig was, aldus het Duitse overheidsbureau voor ziektebestrijding.
In de VS hebben Gavi en CEPI alleen al sinds het begin van 2022 230.000 dollar uitgegeven aan lobbyen, volgens de lobbyformulieren van de organisatie. Een deel van dat lobbyen was gericht op het veiligstellen van extra geld voor de Covid-bestrijding en de voorbereiding op de volgende pandemie.
CEPI lobbyde specifiek bij leden van Capitol Hill over een nieuw wetsvoorstel inzake de paraatheid voor pandemieën, de Prevent Pandemics Act, ingediend door Sens. Patty Murray (D-Wash.) en Richard Burr (R-N.C.). In het wetsvoorstel, dat nog geen vooruitgang heeft geboekt, wordt uiteengezet hoe de VS de financiering van de voorbereiding op de volgende grootschalige uitbraak van infectieziekten moet aanpakken.
“Het aanpakken van de COVID-19 pandemie, het mogelijk maken van gelijke toegang tot vaccins en het voorbereiden op toekomstige epidemieën en pandemieën zijn wereldwijde inspanningen, die alleen kunnen worden bereikt met politieke steun en aanhoudende investeringen van regeringen en multilaterale instellingen,” zei de woordvoerder van CEPI. “De dialoog met regeringen over de hele wereld is daarom een cruciaal onderdeel van het werk van CEPI.”
CEPI probeerde de normen voor de financiering van onderzoek en ontwikkeling te helpen vormen, aldus twee mensen die betrokken waren bij het opstellen van het wetsvoorstel. De organisatie stond op het punt een nieuw programma te lanceren – een programma waarmee ze miljarden dollars kon inzamelen. Het programma, CEPI 2.0, heeft tot doel binnen 100 dagen na de volgende pandemie een vaccin te ontwikkelen. In een commentaar aan de wetgevers die aan het wetsvoorstel werken, zegt CEPI dat het “bemoedigend is om de substantiële bijdragen in deze wetgeving aan de hervorming van de regelgeving te zien, evenals het enthousiasme rond O&O op het gebied van virale families en prioritaire zorgwekkende pathogenen”.
“In het algemeen moet de taal in het wetsvoorstel worden versterkt om te benadrukken op welke gebieden de Amerikaanse inzet voor pandemische paraatheid moet aansluiten bij het werk van wereldwijde partners, waaronder CEPI”, aldus het commentaar van CEPI op het wetsvoorstel, volgens een kopie die door POLITICO en WELT is verkregen.
De woordvoerder van CEPI zei dat wetgevers de inbreng van de organisatie hebben gevraagd over het wetsvoorstel.
Op de donorconferentie van CEPI in maart kwamen enkele van de meest invloedrijke figuren in de wereldgezondheid bijeen in Londen in het Science Museum, dat een jaar eerder was begonnen met een gedeeltelijke herbestemming als Covid-vaccinatiecentrum. Maar de wereldleiders, CEO’s en medewerkers van wereldwijde gezondheidsorganisaties waren er niet om te praten over Covid-vaccins. In plaats daarvan lag de nadruk op de volgende pandemie.
CEPI vroeg donoren om 3,5 miljard dollar zodat het kon beginnen met de ontwikkeling van een bibliotheek van vaccins voor toekomstige pandemieën. Op het meest recente evenement voor fondsenwerving werd minder dan de helft daarvan opgehaald, waarbij Wellcome en de Gates Foundation elk meer toezegden[5] dan de meeste regeringen.
“We hebben iets minder dan de helft van wat we dachten nodig te hebben,” vertelde Nicole Lurie, de leider van het noodhulpteam van CEPI, aan POLITICO in een interview na de donorconferentie van de organisatie.
“Dit is een soort voortdurende uitdaging,” zei Lurie, verwijzend naar CEPI’s fondsenwerving voor pandemische paraatheid. “Ik zou zeggen dat er nog steeds geen financieringsmechanisme is voor wat er gebeurt als de ballon opgaat.”
Vanwege het tekort wendde CEPI zich tot de VS en andere financiers om te proberen het gat te dichten, waarbij Biden in zijn begrotingsvoorstel 500 miljoen dollar – 100 miljoen dollar voor de komende vijf jaar – voor de organisatie uittrok.
In april organiseerde Gavi, samen met Duitsland, zijn eigen conferentie om geld in te zamelen, gericht op COVAX – een initiatief dat nog steeds onder vuur lag van delen van de wereldgezondheidsgemeenschap omdat het het werk niet afmaakte. De organisatie zei dat ze 5,2 miljard dollar extra nodig had om miljoenen kwetsbare mensen te kunnen vaccineren. Zij kreeg toezeggingen voor 4,8 miljard dollar. Duitsland zegde 435 miljoen dollar toe en de Europese Commissie beloofde 82 miljoen dollar.
Nu, terwijl de vier organisaties verder werken aan de volgende pandemie, zijn er weinig tekenen dat zij zich erop instellen om veel anders te presteren, deels omdat er geen echte publieke afrekening is geweest voor hun falen, zeggen critici.
Het zou “een enorme fout zijn om niet eens goed te kijken” naar wat wel en niet heeft gewerkt bij het waarborgen van gelijke toegang tot het Covid-vaccin, aldus Suerie Moon, mededirecteur van het Global Health Center van het Graduate Institute of International and Development Studies in Genève.
De vier organisaties zeiden dat ze hun Covid-werk intern hebben geëvalueerd, maar ze maken die bevindingen niet allemaal openbaar.
Herhaling van fouten uit het verleden?
Toen de distributie van vaccins in de eerste maanden van 2022 over de hele wereld vertraagde, hadden miljoenen mensen in lage- en middeninkomenslanden nog steeds geen adequate toegang tot medische tegenmaatregelen.
ACT-A had beloofd om tegen het midden van 2021 500 miljoen tests te leveren die toegankelijk waren voor lage- en middeninkomenslanden. Het therapeutische team had als doel om tegen het einde van datzelfde jaar 100 miljoen behandelingen te leveren aan landen met lage en middeninkomens, volgens het Dalberg-rapport van 2021 over de doelstellingen van ACT-A.
In juni 2022 had ACT-A iets meer dan 140 miljoen tests geleverd. Vertegenwoordigers van de WHO zeiden dat ze niet precies konden berekenen hoeveel behandelingen ACT-A heeft helpen leveren, maar de woordvoerder van het initiatief zei dat het consortium in totaal 9,9 miljoen dollar heeft uitgegeven om de geneesmiddelen naar landen met lage en middeninkomens over de hele wereld te krijgen. Het leverde ook voor 260 miljoen dollar aan zuurstofvoorraden.
Voorstanders van gezondheid vrezen dat de missie om de wereld voor te bereiden op de volgende pandemie nu al de fouten herhaalt die tijdens de huidige crisis zijn gemaakt, waaronder het niet investeren in middelen voor de volksgezondheid om doses toe te dienen.
“Ik denk dat ACT-A werd gecreëerd – COVAX werd gecreëerd – met, denk ik, zeer goede bedoelingen. Ik ben bang dat we niet de tijd zullen nemen … om echt na te denken over wat werkte en wat niet werkte en waarom,” zei Smith over de regering Biden.
Om uit te leggen waarom COVAX moeite heeft gehad om sommige van zijn vaccinatiedoelstellingen te halen, zei Berkley dat er slechts zoveel mogelijk was zonder sterkere gezondheidssystemen ter plaatse om de doses op te nemen en naar de mensen te brengen.
“Er is een reden waarom de vaccinatiegraad in de ontwikkelingslanden in het algemeen lager is dan in het Westen”, aldus Berkley. “Wat in dit geval heel anders is, is dat de gezondheidssystemen die wij gebruikten al overbelast waren om basisdiensten te verlenen. Ze waren niet ingesteld op de miljarden en miljarden doses, vaccinaties van volwassenen en ouderen die nodig waren voor deze pandemie. Dat is een fundamentele waarheid. En iedereen die daar zit en zegt ‘de aantallen waren niet hetzelfde’ is niet realistisch over wat fysiek mogelijk is.”
De leiders van ACT-A erkenden het probleem te laat, zeggen critici. Agentschappen die deelnamen aan het consortium probeerden tijdens de pandemie hun inspanningen op te voeren om de gezondheidszorg in lage-inkomenslanden te versterken – om hun volksgezondheidssectoren zodanig op te bouwen dat zij gemakkelijker tests, vaccindoses en geneesmiddelen zouden kunnen veiligstellen en distribueren. Maar de financiering van het initiatief kwam te laat, volgens twee personen die met het consortium aan de kwestie hebben gewerkt. Volgens de eigen gegevens van ACT-A ontving de pijler gezondheidszorg slechts 7 procent van de totale donaties van het consortium.
“Dit is altijd een probleem met pandemische paraatheid – als je daadwerkelijk veerkracht wilt opbouwen in de wereldwijde gezondheidszorg, bouw je eigenlijk gewoon aan effectieve gezondheidssystemen, en basisgezondheidszorg.”
-Sophie Harman, hoogleraar internationale politiek, Queen Mary University of London
“Dit is altijd een probleem met pandemische paraatheid – als je eigenlijk veerkracht wilt opbouwen in de wereldwijde gezondheidszorg, bouw je eigenlijk gewoon effectieve gezondheidssystemen, en basisgezondheidszorg,” zei Harman, hoogleraar internationale politiek aan de Queen Mary University of London. “Zodra je overgaat op de toeters en bellen van vaccins en al dit soort innovatieve technologieën – dat is heel belangrijk en heel spannend. Maar het mist enkele van de fundamentele punten waarop je moet reageren en dat is een goed [openbaar] gezondheidssysteem.”
Het gebrek aan aandacht voor de traditionele versterking van de gezondheidszorg is al lang een punt van kritiek[6] op het werk van de Gates Foundation. De stichting “investeert in silo’s of glimmende zaken als de uitroeiing van polio, maar niet in de bouw van ziekenhuizen, de opbouw van eerstelijnszorg, laboratoria, surveillancecapaciteit, al die zaken die de belangrijke fundamenten vormen voor de paraatheid voor een pandemie”, aldus Gostin, de hoogleraar aan de Georgetown University die gespecialiseerd is in volksgezondheidsrecht.
De Gates Foundation beweert dat haar medewerkers nauw samenwerken met plaatselijke volksgezondheidsleiders en dat haar vertegenwoordigers tijdens Covid hebben gepleit voor meer investeringen in de versterking van de gezondheidszorg. De woordvoerder van de stichting zei dat zij via Gavi en het Wereldfonds programma’s helpt financieren om de gezondheidsstelsels te versterken.
“Het staat buiten kijf dat niet iedereen het eens is met hoe wij of wie dan ook de pandemie hebben benaderd. Over het opnemen van stemmen van lage-inkomenslanden en het vanaf het begin bij hen betrekken: Dat is de kern van wat wij doen”, aldus Scott Dowell, adjunct-directeur voor surveillance en epidemiologie bij de stichting. “En ik denk dat het een misverstand zou zijn over de werkwijze van de stichting als mensen zouden denken dat we dat niet doen.”
Terug naar de toekomst
Bill Gates’ nieuwste boek richt zich op de noodzaak om een speciale taskforce te ontwikkelen die kan worden ingezet in verschillende delen van de wereld waar uitbraken zijn, om de lokale gezondheidswerkers aan te vullen.
“Op mondiaal niveau hebben we een groep deskundigen nodig wiens fulltime taak het is om de wereld te helpen pandemieën te voorkomen,” schrijft Gates in zijn boek. “Deze groep moet uitkijken naar potentiële uitbraken, alarm slaan als ze zich voordoen, helpen ze in te dammen … en oefeningen organiseren om zwakke plekken in het systeem op te sporen.”
Wat de investeringen betreft, hebben de Gates Foundation, Wellcome en CEPI toegezegd innovatieve technologieën voor de volgende pandemie te steunen, waaronder nieuwe surveillancesystemen en vaccin- en diagnosetechnologie. Er zijn nog maar weinig leiders op het gebied van mondiale gezondheidszorg die toezeggingen hebben gedaan die specifiek gericht zijn op de versterking van gezondheidsstelsels.
Momenteel zijn de leiders van de vier organisaties betrokken bij brede gesprekken over financieringsmechanismen ter ondersteuning van de reactie van de wereld op de volgende pandemie, waaronder de oprichting van een nieuw fonds bij de Wereldbank. Het is onduidelijk of dat fonds kan worden gebruikt om het probleem van de gezondheidszorg aan te pakken – over de focus van het fonds wordt nog nagedacht.
Ondanks al het gelobby dat de afgelopen maanden in de VS en Europa heeft plaatsgevonden om voorbereid te zijn op een pandemie, hebben ambtenaren maar langzaam middelen toegezegd. In de VS bijvoorbeeld heeft een bureau van het Witte Huis vorig jaar een budget van 65 miljard dollar opgesteld voor de manier waarop de federale overheid zou beginnen met het opschalen van programma’s om te reageren op een nieuwe grootschalige uitbraak van infectieziekten. Maar die strategie rolt langzaam uit, zeggen ambtenaren, terwijl de regering werkt aan de bestrijding van de apenpokken.
En terwijl de gevallen van Covid zich over de hele wereld stabiliseren, trekken westerse regeringen zich terug in hun internationale respons, waardoor gezondheidsvoorvechters zich zorgen maken dat regeringen opnieuw niet alleen hun eigen gezondheidsstelsels, maar ook die van lage-inkomenslanden niet zullen versterken.
De uitbraak van de apenpokken heeft de vrees aangewakkerd dat de wereld niet voorbereid is op een nieuwe pandemie en dat mensen in armere landen zonder aanzienlijke overheidssteun niet dezelfde toegang tot levensreddende geneesmiddelen zullen krijgen als mensen in de VS en Europa.
“Er moet een afrekening komen. De manier waarop de G-7 en de G-20 in de pandemie optraden, was op zijn zachtst gezegd teleurstellend”, aldus iemand die bij een van de vier organisaties werkt en anoniem wil blijven om vrijer te kunnen spreken over de toestand van de wereldwijde gezondheidszorg. “Er was een compleet gebrek aan leiderschap. Over deze kwestie van gelijke toegang hebben mensen grote verklaringen afgelegd, maar ze hebben er helemaal niets mee gedaan.”
Zonder regeringen die het voortouw nemen bij de voorbereiding op een pandemie, zijn de vier organisaties, samen met hun partners in de wereldgezondheids-gemeenschap, de enige entiteiten die het voortouw kunnen nemen in de reactie van de wereld op een verwoestende uitbraak – opnieuw.
“Zij worden gefinancierd door hun eigen capaciteiten en/of schenkingen en trusts. Maar als ze in multilaterale zaken stappen, wie houdt er dan toezicht op hen?” zei een voormalige hoge Amerikaanse functionaris. “Ik weet het antwoord daarop niet. Dat is nogal provocerend.”
Bron: ERIN BANCO, ASHLEIGH FURLONG and LENNART PFAHLER
Verwijzingen..
- https://www.politico.com/news/2022/05/15/ghana-africa-covid-vaccine-hesitancy-00030033
- https://itpcglobal.org/blog/resource/mapping-covid-19-access-gaps-results-from-14-countries-and-territories/?utm_source=socialmedia&utm_medium=organic&utm_campaign=mataharireport
- https://www.politico.com/news/magazine/2022/03/07/covid-global-health-next-pandemic-00014384
- https://www.politico.com/news/2022/02/25/wheres-the-political-will-wto-director-calls-for-more-collaboration-for-covid-future-pandemics-00011860
- https://cepi.net/news_cepi/global-community-comes-together-in-support-of-100-days-mission-and-pledges-over-1-5-billion-for-cepis-pandemic-busting-plan/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4166931/
Beheerder Vincent W Schoers
Copyright © 2021 door Zorgdatjenietslaapt.nl. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.
Mijn lichaam is geen eigendom van de staat. Ik heb de uitsluitende en exclusieve autonomie over mijn lichaam en geen enkele politicus, ambtenaar of arts heeft het wettelijke of morele recht om mij te dwingen een niet-gelicentieerd, experimenteel vaccin of enige andere medische behandeling of procedure te ondergaan zonder mijn specifieke en geïnformeerde toestemming. De beslissing is aan mij en aan mij alleen en ik zal mij niet onderwerpen aan chantage door de overheid of emotionele manipulatie door de media, of zogenaamde celebrity influencers.
