Weg met de door de imperialisten gesteunde Fascistische/Nationalistische Staatsgreep in Oekraïne!
Imperialisten roeren de Oekraïense ketel
De Oekraïense president Janoekovitsj weigerde het EU-pact te ondertekenen, ongetwijfeld deels onder druk van Moskou, maar ook omdat het akkoord door het IMF gedicteerde brute bezuinigingsmaatregelen bevatte, waarvan hij had berekend dat ze massale ontevredenheid zouden uitlokken en tot zijn ondergang zouden leiden. In plaats daarvan kreeg hij te maken met een opstand van degenen die beweerden dat hij hun droom om tot Europa toe te treden had verpest. Deze opstand kwam vooral uit het westen van Oekraïne, waar het anti-Russische nationalisme altijd sterk is geweest. Toen de fascisten en etnische nationalisten eenmaal vroegtijdig de leiding kregen over de protesten, had je een brandbaar mengsel. Voeg daarbij een zeer corrupte heerser die zijn buit wil beschermen, die af en toe hard optreedt maar zich dan terugtrekt uit angst voor een burgeroorlog, en je hebt een explosie.
Maar wat zat er achter deze verontwaardiging over een pact dat een drastische verlaging van de levensstandaard zou betekenen? Naast het Oekraïense nationalisme was er de terugslag van de mislukking van de zogenaamde “Oranje Revolutie” van december 2004, die Janoekovitsj al eens eerder als president had afgezet na beschuldigingen van verkiezingsfraude. Dit was één van een reeks “kleurenrevoluties” (zoals Georgië’s “Rozenrevolutie” van 2003) gesponsord door de V.S. werkend via verschillende “niet-gouvernementele organisaties” (NGOs). (Zie ons artikel “U.S.-Sponsored Coup d’État in Ukraine,” The Internationalist No. 20, januari-februari 2005). Maar de “oranje” regeringen van Viktor Joesjtsjenko, gevolgd door de stinkend rijke Joelia Timosjenko, bleken net zo corrupt te zijn als Janoekovitsj, die in 2010 werd verkozen, voornamelijk met stemmen uit Oost- en Zuid-Oekraïne.
Dezelfde imperialisten die achter de “revolutie” van 2004 zaten, zijn ook nu actief, en de belangrijkste drijvende kracht zijn de “centristische” Amerikaanse Democraten geweest. De “neo-conservatieven” rond George W. Bush spraken over het onder bedreiging verspreiden van “democratie” door het omverwerpen van voorheen met de VS geallieerde regimes in islamitische landen (de Taliban in Afghanistan, Saddam Hoessein in Irak), terwijl de VS de controle over de olie van het Nabije Oosten verzekerde. De Democraten concentreerden zich op het veiligstellen van de Amerikaanse wereldheerschappij, met name door te voorkomen dat het Rusland van na de Sovjet-Unie een “supermacht” zou worden. Dit was de strategie van Zbigniew Brzezinski, de in Polen geboren nationale veiligheidsadviseur van de Democratische president Jimmy Carter, die hij uiteenzette in zijn boeken The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives (1997) en The Choice: Mondiale overheersing of mondiaal leiderschap (2004).2
- 2. In ons artikel, “U.S. Sponsored Coup d’État in Ukraine,” citeerden we uit The Grand Chessboard waar Brzezinski dit uitlegt:
- “Oekraïne, Azerbeidzjan, Zuid-Korea, Turkije en Iran spelen de rol van kritisch belangrijke geopolitieke draaipunten…
“Oekraïne, een nieuwe en belangrijke ruimte op het Euraziatische schaakbord, is een geopolitieke spil omdat zijn bestaan als onafhankelijk land alleen al bijdraagt tot de transformatie van Rusland. Zonder Oekraïne is Rusland niet langer een Euraziatisch rijk….
“Als Moskou echter de controle terugkrijgt over Oekraïne, met zijn 52 miljoen inwoners, belangrijke hulpbronnen en toegang tot de Zwarte Zee, krijgt Rusland automatisch weer de middelen om een machtige imperiale staat te worden, die Europa en Azië omspant….
“Noch het Westen, noch Rusland kunnen het zich veroorloven Oekraïne te verliezen aan hun geostrategische en geo-economische tegenstander.
- “Oekraïne, Azerbeidzjan, Zuid-Korea, Turkije en Iran spelen de rol van kritisch belangrijke geopolitieke draaipunten…
Controle over Oekraïne is de sleutel tot deze operatie. In een artikel, “A Geostrategy for Eurasia,” in Foreign Affairs (september-oktober 1997), betoogt Brzezinski dat Rusland ertoe moet worden aangezet de “vergeefse poging om zijn status als wereldmacht te herwinnen,” op te geven, en moet worden opgedeeld in “een Europees Rusland, een Siberische republiek, en een republiek in het Verre Oosten.” Om dit te bewerkstelligen, schreef hij, zouden de VS ervoor moeten zorgen dat “de nieuwe onafhankelijke post-Sovjet staten vitaal en stabiel zijn,” eraan toevoegend: “Een soeverein Oekraïne is een zeer belangrijk onderdeel van zo’n beleid. Er zij aan herinnerd dat Brzezinski in 1998 in een interview met het Franse tijdschrift Nouvel Observateur pochte over hoe hij en Carter in het geheim de islamitische reactionaire mujahedin in Afghanistan begonnen te helpen in 1979 met als doel “de Russen in de Afghaanse val te lokken”.
Bij de uitvoering van de strategie van de Democraten in Oekraïne is het streven naar een bondgenootschap met de Europese Unie gestimuleerd door een jaarlijkse conferentie over de Europese strategie van Jalta (YES), die wordt gehouden op de plaats van de topconferentie van Roosevelt, Churchill en Stalin in het kader van de Tweede Wereldoorlog. De conferenties worden gesponsord door de tweede grootste Oekraïense oligarch, Victor Pinchuk, de schoonzoon van de voormalige Oekraïense president Leonid Kuchma, en er hebben imperialistische prominenten aan deelgenomen, zoals de voormalige Amerikaanse presidenten Bill Clinton en George Bush de oudere, Henry Kissinger en de voormalige IMF-chef Dominique Strauss-Kahn. Pinchuk heeft zo’n $13,1 miljoen gedoneerd aan de Bill, Hillary & Chelsea Clinton Foundation, en introduceerde op de laatste YES bijeenkomst in september Hillary Clinton, die “een toespraak hield over het versterken van de economische banden van Oekraïne met het Westen” (New York Times, 13 februari).
Dus twee maanden voor de protesten uitbreken in Kiev, zijn de Clintons in Yalta om de EU-integratie agenda te promoten. Vanaf het begin krioelde het op de Maidan in Kiev van de imperialistische agenten en ngo’s (zie kader). Een van de hoofdrolspelers in de “Operatie Maidan” van de imperialisten van de VS, vice-minister van Buitenlandse Zaken voor Europese en Euraziatische Zaken Victoria Nuland vertelde op 13 december op een bijeenkomst in Washington dat ze net terug was van haar derde bezoek aan Oekraïne in vijf weken. Naast haar befaamde telefoongesprek sprak ze vanaf het podium met anti-regeringsdemonstranten en deelde ze voedsel uit op de Maidan! Nuland, die werd aangesteld door toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Clinton, was eerder plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur van vicepresident Dick Cheney, en is getrouwd met Robert Kagan, medeoprichter van het neo-conse Project for a New American Century.3
- 3. De Clinton connectie gaat nog dieper. Een van de vertrouwelingen van oligarch Pinchuk in de wandelgangen van de macht in Washington is Melanne Verveer, een Oekraïense Amerikaanse die stafchef van Hillary in het Witte Huis was en meer recentelijk ambassadrice voor vrouwenkwesties in het algemeen. Chelsea is getrouwd met een Oekraïense Amerikaanse, en zoals de Wall Street Journal opmerkte, was het niet een of andere rechtse Republikein maar Democratische koploopster Hillary die Poetin met Hitler vergeleek. De Clintons zijn Oekraïne op het spoor.
Oekraïne op het veilingblok omdat ngo’s een staatsgreep in Kiev voorbereiden
Tijdens een bijeenkomst op 13 december van de U.S.-Oekraïne Stichting in Washington verklaarde vice-minister van Buitenlandse Zaken Victoria Nuland dat “wij meer dan 5 miljard dollar hebben geïnvesteerd om Oekraïne bij te staan” bij het “opbouwen van democratische vaardigheden”. Dus wie kreeg de poen? Terwijl Washington zich afzet tegen de beschuldigingen van Moskou dat het Maidan financiert, is het mogelijk om een deel ervan op te sporen. De New York Times (9 december 2013) verwijst naar “Svitlana Zalishchuk, één van de kleine coalities van burgerorganisatoren die de protesten hebben geleid van achter de schermen….” Zalishchuk was vroeger perssecretaris van de stafchef van president Joesjtsjenko, Oleh Rybachuk, en was met hem medeoprichter van de NGO Centre UA, dat een door de VS gefinancierd project heeft “Platform for Analyzing the European Integration Policy of Ukraine.”
Centrum UA meldt subsidies van de Amerikaanse National Endowment for Democracy (NED), opgericht ter vervanging van financiering door de CIA toen die in de jaren zeventig aan het licht kwam. Het krijgt ook een bundel van het Omidyar Network, opgericht door de oprichter van eBay, de internet veilingsite. Dus nu is het “Wie zal de hoogste bieder zijn voor Oekraïne? Hoor ik daar $5 miljard? 15 miljard? 35 miljard? Verkocht aan het IMF, de EU en de VS! De volgende is Venezuela. Het is een koopje, met veel geld uit olie-inkomsten, schoonheidskoninginnen en meer. Wie zal het bieden beginnen? NED?”
Maar de grootste donor aan Centre UA is een organisatie genaamd Pact Inc, die een kanaal blijkt te zijn om “de verdeling van kleine USAID subsidies aan PVO’s” (particuliere en vrijwilligersorganisaties) te vergemakkelijken. Centre UA heeft ook startkapitaal gekregen van de International Renaissance Foundation, een onderdeel van George Soros’ Open Society constellatie van stichtingen. En Soros’ IRF heeft tot aan zijn nek toe Maidan-groepen gefinancierd, met name Spilna Sprava (Common Cause), die eind januari verschillende ministeries bezette en door “gematigden” en zelfs de fascistische Svoboda werd beschuldigd van het op touw zetten van provocaties.
Dus hier had je Amerikaanse en Europese topambtenaren die openlijk fascisten omhelsden en spraken vanaf een platform van een protest op het belangrijkste plein van Kiev, waarvan het verklaarde doel was om de Oekraïense regering omver te werpen. De VS pompten er letterlijk miljarden dollars in om anti-regerings NGO’s te financieren. Het was het toppunt van imperialistische arrogantie. Als Rusland ook maar in de verste verte zoiets zou proberen, zou Washington in een oogwenk door het lint gaan over inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Daar komt nog bij dat de westerse media al maanden op oorlogspad zijn tegen Rusland vanwege zijn steun aan Syrië tegen de door de VS en de NAVO gesteunde islamistische reactionairen. En de berichtgeving over de succesvolle Olympische Winterspelen van Sochi smeekte bijna om bloedvergieten, waarbij telkens weer de vraag werd gesteld of er een terroristisch incident zou plaatsvinden, of een defect aan de uitrusting de atleten het leven zou kosten.
“Operatie Maidan II” was letterlijk een imperialistisch complot van de Amerikaanse machthebbers en de Democraten van Clinton/Obama in het bijzonder. Veel demonstranten waren ongetwijfeld oprecht in hun belijdenis van democratische idealen en illusies in “Europa”. Maar zij waren onbetaalde figuranten in deze georkestreerde herhaling van Maidan I in 2004, toen tonnen parafernalia plotseling verschenen, allemaal in dezelfde tint oranje, net als de “groene beweging” in Iran in 2009 met haar handelsmerk lentegroene stoffen. Leiderschap is de sleutel. De belangrijkste organisatoren in Kiev stonden ofwel op de imperialistische loonlijst, of waren fascistische/nationalistische paramilitairen, betaald en getraind door wie weet wie. Dit alles om een staatsgreep te plegen en de regering Janoekovitsj ten val te brengen, die weliswaar zeer corrupt, oligarchisch en bij tijd en wijle meedogenloos was, maar toch bij meerderheid van stemmen was gekozen.
De imperialisten en hun mediaschoothondjes proberen natuurlijk te verhullen wat er aan de hand is. Hun werk is het verspreiden van leugens. Elke linkse rakker die beweert dat Maidan II een opstand voor democratie tegen autocratie was, is ofwel een dwaas ofwel een charlatan.
Wat niet wil zeggen dat de plotters altijd op dezelfde golflengte zaten. Op bepaalde momenten was het draaiboek van de imperialistische onderhandelaars erop gericht Janoekovitsj als boegbeeld te laten fungeren en zijn regering te vervangen door hun eigen handlangers. De Oekraïense en Russische presidenten waren zelfs bereid hierin mee te gaan, hoewel Poetin duidelijk zijn bedenkingen had. Maar de bereidheid van de fascisten om een burgeroorlog te ontketenen deed de balans doorslaan. Nu denken mainstream bourgeois commentatoren dat het aan de macht zijn van deze moordenaars hen kan “matigen”. Het was hetzelfde refrein toen Hitler aantrad in 1933: “Hindenberg is tenslotte nog steeds president ….” De fascistische/nationalistische coup had al in een vroeg stadium door de arbeiders verpletterd moeten worden. De Russische en Oekraïense machthebbers hebben dat niet gedaan, want wat hun verschillen ook zijn, ze vertegenwoordigen allemaal het kapitalisme.
Oekraïnes revolutionaire geschiedenis
Vanaf het moment dat zij in november 1917 in Petrograd aan de macht kwam, hield de Bolsjewistische Partij van Lenin en Trotski vol dat de arbeidersrevolutie in het Russische Rijk alleen veilig gesteld kon worden door deze westwaarts uit te breiden naar de imperialistische centra van Europa en de rest van de wereld. De conservatieve stalinistische bureaucratie, die in 1923-24 de politieke macht greep, kwam met het anti-Marxistische dogma van de opbouw van “socialisme in één land” om haar eigen bevoorrechte positie en parasitaire heerschappij te rechtvaardigen. Driekwart eeuw na de Rode Oktober werd deze illusie aan diggelen geslagen toen de ontaarde arbeidersstaat in de Sovjet-Unie uit zijn voegen barstte en ineenstortte onder de hamerslagen van het imperialisme. De contrarevolutie in het Sovjetblok werd geleid door de imperialisten en hun agenten, maar het gebrek aan massaal verzet van de arbeidersklasse was te wijten aan de vernietiging van het revolutionaire socialistische bewustzijn door het stalinisme.
Nergens was dit meer waar dan in Oekraïne. Vanaf het begin steunden de bolsjewieken het recht van Oekraïne op nationale zelfbeschikking, terwijl ze vastberaden de contrarevolutie bestreden. Toen de burgerlijk-nationalistische Rada in december 1917 in Kiev aan de macht kwam, stuurde Lenin een telegram dat (a) de Sovjetmacht de Oekraïense republiek erkende “en haar recht om zich van Rusland af te scheiden,” en (b) de Rada 48 uur gaf om te breken met de contrarevolutionaire Witten onder tsaristische generaal Kaledin of te maken zou krijgen met een “staat van open oorlog met de Sovjetmacht in Rusland en de Oekraïne.” Tijdens de burgeroorlog riep Trotski, aanvoerder van het Rode Leger, in zijn dagorder van november 1919 op tot een Sovjet-Oekraïne tegen het Groot-Russische chauvinisme door aan te dringen op:
“Oekraïne is het land van de Oekraïense arbeiders en werkende boeren. Alleen zij hebben het recht in Oekraïne te heersen, het te besturen en er een nieuw leven op te bouwen…. Hou dit goed voor ogen: uw taak is niet Oekraïne te veroveren, maar het te bevrijden.”
In een veelzijdige oorlog tegen de Oekraïense burgerlijke nationalisten onder leiding van Petlyura, de tsaristische Witte Garde, het Duitse leger en zijn satraap Hetman Skoropadskii, en het anarchistische boerenleger van Makhno, zegevierden de bolsjewieken voor een groot deel door hun internationalisme. Zij waren in staat de twee communistische partijen, de grotendeels Oekraïense UKP en de zwaar Russische KP(b)U, te verenigen met de linkse sociaal-revolutionaire/links-nationalistische Borotba-groep. Na aanvankelijk door de Witten te zijn verdrongen, keerde het Rode Leger terug onder leiding van de Oekraïens-Joodse generaal Iona Yakir, onder wiens commando een eenheid Chinese geïmmigreerde arbeiders stond die zich vrijwillig tegen de uitbuiters hadden aangemeld. De bolsjewistische regering in Kiev werd aanvankelijk geleid door de Oekraïense linkse communist Georgij Pjatakov en vervolgens door de Bulgaars-Roemeense revolutionair Christian Rakovski.
De communisten voerden een energiek beleid van “Oekraïnisering”, ter bevordering van de Oekraïnse cultuur en taal die onder het tsarisme waren onderdrukt. (Dit heeft niets gemeen met het beleid van de bourgeoisie van na 1992, gericht tegen Russischtalige Oekraïners). Maar deels vanwege dit internationalistische erfgoed troffen Stalins anticommunistische zuiveringen de Oekraïense partij bijzonder hard. Ze begonnen met de Borotbisten en gingen verder met Linkse Oppositieleden en zelfs trouwe Stalinisten. Allen werden geëxecuteerd – Pjatakov, Rakovski, Jakir en 80 van de 83 leden van het centrale comité van de UKP werden “geliquideerd” terwijl Stalins luitenant Nikita Chroesjtsjov voorzat. En in augustus 1940 werd de grootste Oekraïense communistische revolutionair aller tijden, Leon Trotski, vermoord door een Stalinistische agent.
Ondertussen leidden stalinistische bureaucratische zigzagpaden van een beleid van verrijking van de koelakken tot gedwongen collectivisering van de landbouw in de Oekraïne, van oudsher de korenschuur van Rusland, met als gevolg meer dan 3 miljoen doden in de hongersnood. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bracht Stalin bijna 200.000 Krim-Tataren onder dwang over naar Centraal-Azië op beschuldiging van collaboratie met de nazi-indringers. Na de oorlog werden de Polen in West-Oekraïne verdreven om zich te vestigen in westelijker gelegen gebieden die in beslag waren genomen van de Duitsers, die eveneens massaal werden verdreven. Ondertussen sloten de Banderaïtische terroristen van de UPA zich aan bij de nazi SS bij het afslachten van Joden en voerden later pogroms uit tegen Polen als onderdeel van een streven naar een etnisch homogeen Oekraïne. Deze gedwongen volksverhuizingen volgden de dodelijke logica van het nationalisme, die we vandaag opnieuw zien.
Bouw een trotskistische partij! Oekraïense en Russische arbeiders verenigen zich in de strijd voor een internationale socialistische revolutie!
Het feit dat de huidige omwenteling de vijandelijkheden tussen Oekraïens- en Russischtaligen heeft verergerd, was geenszins onvermijdelijk. De oorsprong van de onrust lag in de verschrikkelijke economische omstandigheden in Oekraïne, versterkt door de wereldwijde kapitalistische economische crisis, en de grenzeloze corruptie van de heersers van het land. Nergens is de heerschappij van de “oligarchen” zo flagrant geweest als in Oekraïne, waar de ene rover baronnen na de andere het bourgeois staatsapparaat misbruikten om zich tegoed te doen aan de overblijfselen van de gecollectiviseerde economie terwijl de werkende bevolking in armoede werd achtergelaten. In 1999 was de Oekraïense economie met 50% gedaald ten opzichte van het Sovjetniveau. Vandaag bedraagt het gemiddelde inkomen minder dan de helft van dat in Rusland, en in het Oekraïens-sprekende westen veel lager dan in het Russisch-sprekende oosten en zuiden.
Dit had de basis kunnen leggen voor een gemeenschappelijke strijd van de arbeidersklasse tegen alle oligarchen en hun politici. Dat zou de populistische en nationalistische oproepen van fascisten als Svoboda en Pravy Sektor hebben ondermijnd. In plaats daarvan heeft de zogenaamde Communistische Partij Janoekovitsj tot het einde toe gesteund. Vandaag spreekt KPU-leider Pjotr Simonenko schaamteloos over de “diepe sociale onvrede en ongenoegen over het bewind van Janoekovitsj en zijn entourage,” over de “schaamteloze corruptie van de Janoekovitsj-clan, bijgenaamd de ‘Familie’,” waarbij hij opmerkt dat dit geen klassenconflict was, maar “een felle strijd tussen de twee facties van dezelfde klasse van uitbuiters, de oligarchische bourgeoisie” (Bericht aan KPU-kaderleden, 23 februari). Toch steunden de KPU-wetgevers Janoekovitsj in de Rada, inclusief het stemmen voor de antidemocratische wet van 16 januari die demonstraties verbood!
De “Communistische” Partij van Oekraïne heeft een basis van de arbeidersklasse en won in 2012 13% van de stemmen, vooral in de industriegebieden van Oost-Oekraïne, maar politiek gezien heeft zij de belangen verdedigd van elementen van de voormalige stalinistische nomenklatoera die samenwerkten met Russische nationalisten, waaronder fascistische elementen. Een in Luhansk opgerichte “volksmilitie” omvatte de reactionaire Slavische Garde, die de “vreemde waarden” van de EU veroordeelt. En op 24 januari sloot de KPU zich in Odessa aan bij Russische Kozakken en de “Slavische Eenheid” om het gebouw van het regionale bestuur te verdedigen. De KPU verdedigde Janoekovitsj en gedroeg zich als een Russisch-nationalistische partij, die de overheersing van de anti-regeringsprotesten door Oekraïense ultranationalisten in de hand werkte. Voor echte communisten is gemeenschappelijk optreden met fascisten, zowel Oekraïense als Russische, uit den boze!
Hoe zit het met de tendensen die links van de KPU staan? De halt houdende pogingen om te proberen een “linkse sector” van de Maidan-protesten te vormen, die door verschillende linkse westerlingen zijn geprezen, waren een totale mislukking. Een “Manifesto: 10 Theses of the Leftist Opposition in Ukraine” (website LeftEast, 14 januari) van de Socialistische Unie “Linkse Oppositie” presenteerde een minimum programma van penny-ante hervormingen die een reformistische fantasie waren, vooral gezien de rechtse dominantie. De “10 stellingen” roepen op tot een luxebelasting en een progressieve inkomstenbelasting (“naar het voorbeeld van Denemarken”), het “recht van werknemers om leningen af te sluiten op kosten van de werkgever” (“naar het voorbeeld van Portugal”), nationalisatie van basisindustrieën, “verbod op offshore kapitaaltransfers”, “scheiding van bedrijfsleven en overheid”, “overgang van een presidentiële naar een parlementaire republiek”, enz.
Niets op dit verlanglijstje zou ook maar iets veranderen aan de kapitalistische aard van het regime, maar Oekraïne is geen Denemarken. Terug in de echte wereld, waar ultrarechtse krachten in opmars zijn, heeft Oekraïne als gevolg van Maidan een regering van fascisten en oligarchen. In plaats van “ontbinding van de speciale strijdkrachten” staat de politie op het punt een Gestapo te worden, terwijl de door de nazi’s geleide “zelfverdedigingswachten” van Maidan zullen worden omgevormd tot een paramilitaire Nationale Garde. En nu stelt een verklaring van 7 maart van de “Linkse Oppositie” de “Russische agressie op de Krim” aan de kaak, die volgens haar “duidelijk imperialistisch” is – ondanks de sterke steun van de lokale Russischtalige bevolking (die wordt bestempeld als “bandieten die separatisten zijn geworden”) – en “gericht is tegen de revolutionaire republiek” (sic!) In de grond zijn de “Linkse Oppositie” vulgaire Oekraïense nationalisten.
Nog schaamtelozer zijn verschillende artikelen van de Russische socialist Ilya Budraitskis, een veteraan oplichter4 en een voormalig Moskou leider van het Comité voor een Arbeiders Internationale (CWI), die gespecialiseerd is in het leuren met zijn waar aan Westers links en academisch publiek. In december schreef Budraitskis een artikel waarin hij de Maidan-mobilisatie tot een “revolutie” uitriep, ook al zou de overwinning leiden tot “een coalitieregering van rechtsen en ultrarechtsen”, en adviseerde hij linkse Oekraïners om “progressief patriottisme” te omarmen! In een volgend stuk, “Is een ‘linkse sector’ mogelijk?” bekritiseert Budraitskis de lokale linkse oppositie omdat ze te preuts is om de door rechts geleide protesten te omarmen. Zijn lofzang op de “directe democratie” in de Maidan is grotesk: zoals men kan verwachten van een beweging die door fascisten wordt gedomineerd, was er geen democratische besluitvorming.
- 4. See our article, “A Band of Political Impostors and Swindlers in Ukraine,” The Internationalist No. 17, October-November 2003.
Een van de meest verhelderende verslagen van de situatie in Oekraïne komt uit een uitgebreid interview met een aanhanger van de revolutionaire syndicalistische Autonome Arbeiders Unie (AWU) van Kiev over “Maidan and Its Contradictions” (20 februari). Denis van de AWU merkt op dat “‘Europa’ nooit het hoofddoel van de demonstranten is geweest. Anti-regering en anti-Russische gevoelens waren veel sterker,” en de extreem-rechtse groepen “verklaren nu openlijk dat ze niets om de EU geven.” Voor iedereen die de illusie koestert dat Maidan niet werd gecontroleerd door de rechtsen, meldt hij dat:
“Een ander deel van links heeft herhaaldelijk geprobeerd zich bij de beweging aan te sluiten, zelfs nadat ze er herhaaldelijk uit waren geschopt. Sommige van de ‘euro-enthousiaste’ linksen kwamen in november naar Maidan met rode vlag (in plaats van de blauwe van de EU), met spandoeken voor gratis gezondheidszorg en onderwijs, en met feministische leuzen. Ze werden brutaal aangevallen door nazi’s. Toen viel extreem-rechts de tent van de Confederatie van vrije vakbonden van Oekraïne aan in de buurt van de Maidan…. Een meute nazi’s heeft de ribben van de vakbondsactivisten gebroken, hun tent met messen verscheurd en hun bezittingen gestolen. De slachtoffers hadden niet per se iets ‘links’ gedaan, maar het waren leden van de linkse beweging, bekend bij hun politieke tegenstanders, en dat was genoeg.”
Er was zelfs een groep vermeende anarchisten met reactionaire, vrouwvijandige, xenofobe standpunten die zich probeerden te verenigen met de nazi’s en samen brandbommen naar de politie gooiden:
“Een week geleden besloten zij, samen met enkele feitelijke linksen die wilden ‘handelen’, om een ‘anarchistische sotnia’ [honderd, of centuria] te vormen in de zelfverdediging van de Maidan. Om dat te doen waren ze bereid een eed af te leggen aan Andriij Paroebij [de fascistisch-nationalistische commandant van de stoottroepen]. Maar toen zij hun gelederen vormden om dit te doen, werden zij opgewacht door ongeveer 150 Svoboda-strijders met honkbalknuppels en bijlen. De fascisten beschuldigden hen ervan raciaal onzuiver en politiek irrelevant te zijn en dwongen hen de Maidan te verlaten.”
Na het vertellen van deze incidenten, concludeert Denis van de AWU: “De meest redelijke strategie voor links (…) is om te proberen een ’tweede front’ op te bouwen tegen zowel de regering als extreem-rechts. Dit moet gebeuren van buiten Maidan, niet van erbinnen.” In een verklaring na de omverwerping van Janoekovitsj (“Vijftig tinten bruin,” 24 februari) wordt opgemerkt dat “nieuwe dictators zich haasten om de plaats van de Partij van de Regio’s in te nemen,” dat “om aan de macht te blijven, het team van Joelia Timosjenko de extreem-rechtsen zal moeten paaien,” wat het al heeft gedaan. Met het openbaar ministerie in handen van Svoboda en de politie in handen van de Rechtse Sector, die beide in het verleden banden hebben gehad met de veiligheidsdiensten, verwacht de AWU-woordvoerder “geweld tegen links of racistische aanvallen” die door het nieuwe regime worden getolereerd (of gesponsord).
In tegenstelling tot veel Maidan-enthousiastelingen is de AWU dus niet blind voor de gevaren die haar in het gezicht staren. Ze verzetten zich ook tegen de “patriottische” vurigheid tegen de Russische interventie op de Krim, terwijl ze oproepen tot het respecteren van de Tataarse minderheid. Toch ondertekenen ze gezamenlijke verklaringen met pro-Maidaanse groepen, en presenteren ze geen revolutionair programma om de nieuwe heersers ten val te brengen (of zelfs maar te verwijzen naar de machtsovername als een staatsgreep), noch voor de strijd van de arbeidersklasse tegen alle oligarchen. En als “revolutionaire” syndicalisten roept de AWU niet op tot het noodzakelijke politieke instrument om die strijd te leiden, een revolutionaire arbeiderspartij gebouwd op het programma van Lenin en Trotski, voor een internationale socialistische revolutie. Als gevolg daarvan kan de AWU in het beste geval alleen maar reactief zijn, gehinderd door de beperkingen van haar eigen programma om leiderschap te bieden aan de massa’s werkende mensen die dat wanhopig nodig hebben.
In tegenstelling tot de sociaal-democratische en anarchistische groepen die tevergeefs aansluiting zochten bij de door rechts gedomineerde Maidan, heeft de linkse Borotba (Strijd) Unie het putschistische regime aan de kaak gesteld en daarvoor verklaard (verklaring, 27 januari) dat de mobilisaties werden geleid door oligarchen, ultranationalisten/fascisten en door het Westen gefinancierde NGO’s terwijl verontwaardigde burgers werden gebruikt als pionnen; dat een Maidan-overwinning een reactionaire wending naar rechts en een nog autoritairder regime zou betekenen; maar dat linkse politici de oligarchische regering van Janoekovitsj niet konden steunen. Sinds de staatsgreep heeft Borotba een Antifascistisch Verzetscentrum georganiseerd, dat zelfbeschikking voor de Krim steunt, evenals voor oostelijke en zuidoostelijke regio’s waar referenda over autonomie worden gehouden, terwijl het zich tegelijkertijd verzet tegen een “broederoorlog”.
Borotba omschrijft zichzelf als revolutionair marxistisch, antikapitalistisch en antifascistisch, en staat voor internationalisme, gendergelijkheid, een “socialistisch alternatief” en een “revolutionaire omverwerping van het kapitalistische systeem”. Het werd gevormd in 2011 als een fusie van de KPU-jongeren, vakbondsjongeren, een Che Guevara-jongerengroep en anderen. Het heeft een minimum-maximum programma dat kenmerkend is voor stalinisten (en sociaal-democraten van voor de Eerste Wereldoorlog). Het is politiek eclectisch, zoals blijkt uit een spandoek van “legendarische Rode Commandanten” uit Oekraïne, dat werd ontvouwd op een bijeenkomst in Donetsk op 23 februari, de Dag van het Sovjetleger, en waarop Leon Trotski, de stichter van het Rode Leger, staat afgebeeld naast Kliment Voroshilov, die als Stalins handlanger een sleutelrol speelde in de bloedige “anti-Trotskistische” zuiveringen, waaronder het ondertekenen van ten minste 185 executielijsten en het aan de kaak stellen van collega-officieren!
Dit zijn niet alleen historische vragen, maar ze kruisen rechtstreeks brandende kwesties in de huidige historische crisis in Oekraïne. Hoewel de Borotba heeft deelgenomen aan belangrijke acties zoals de verdediging van het Lenin-standbeeld in Charkiv en de confrontatie is aangegaan met Russische chauvinisten, is haar politieke programma in deze situatie die grenst aan een burgeroorlog louter hervormingsgezind. Haar communiqué nr. 3 (26 februari), getiteld “Oekraïne op de rand van een fascistische dictatuur”, roept op tot het garanderen van gelijke rechten voor iedereen; het stoppen van de commercialisering van de gezondheidszorg en het onderwijs; het instellen van overheidscontrole op de prijzen voor openbare voorzieningen, essentiële goederen en openbaar vervoer; het waarborgen van de volledige naleving van de arbeidswetten; het nationaliseren van de grootste bedrijven en het instellen van een werknemerscontrole in staatsbedrijven; het afschaffen van offshore-regelingen, enz. Leuk, maar niets van dit alles zou het fascistische/oligarchische regime in Kiev tegenhouden.
Dit programma komt overeen met het sociaal-democratische “minimumprogramma” en de stalinistische “stagistische” opvatting, waarin een “antifascistische” (of anti-imperialistische, anti-feodale, enz.) fase, gebaseerd op burgerlijke democratie, vooraf moet gaan aan de strijd voor socialistische revolutie. Maar het fascisme wordt een massaverschijnsel juist wanneer belangrijke sectoren van de bourgeoisie tot de conclusie komen dat de democratische mechanismen niet langer toereikend zijn om haar klassenheerschappij te handhaven in het licht van een economische catastrofe of de dreiging van een revolutie, en daarom ontketenen zij een menigte van woedende kleinburgers om hun vuile werk op te knappen. Noch in Oostenrijk en Duitsland, noch in de Spaanse burgeroorlog in de jaren dertig was het mogelijk de fascisten met burgerlijk-democratische middelen te stoppen. Om de fascistische dreiging te breken was het nodig de arbeiders te mobiliseren in de strijd voor de socialistische revolutie.
Men zou kunnen tegenwerpen dat de Oekraïense arbeiders niet klaar zijn om een socialistische revolutie te ontketenen. Zeker niet, hun bewustzijn is vernietigd door decennia van stalinistische klassensamenwerking en perversie van het marxisme. Juist in zulke situaties is het Trotskistische overgangsprogramma van groot belang om als “brug” te dienen tussen het huidige bewustzijn van de arbeidersklasse en de verovering van de macht door het proletariaat. Tegenover de fascistische knokploegen die van Maidan naar Odessa zijn gezonden en in Oost-Oekraïne zijn opgedoken, is het nodig om antifascistische arbeidersmilities te vormen die geworteld zijn in de fabrieken, mijnen en vakbonden. De milities die zijn opgedoken in plaatsen als Luhansk en elders hebben geen klassenkarakter, wat van vitaal belang is voor het mobiliseren van arbeidersmacht en het verzekeren van een internationalistische verdediging van alle etnische, religieuze en nationale groepen.
(Foto: Museo Casa de León Trotsky)
Om de roofridders hun onrechtmatig verkregen winsten afhandig te maken en tegen te gaan dat de machthebbers in Kiev bekende oligarchen tot regionale gouverneurs benoemen, zijn oproepen tot nationalisatie volstrekt ontoereikend: dat zou de controle alleen maar in handen leggen van degene die de kapitalistische Oekraïense staat bestuurt. In plaats daarvan moeten de arbeiders worden opgeroepen om de fabrieken van alle oligarchen en kapitalisten in beslag te nemen en een arbeiderscontrole in te stellen. Dit zou een steun in de rug zijn voor arbeiders-, boeren- en buurtcomités om de prijzen te controleren en de levering van voedsel en andere levensbehoeften veilig te stellen, en het zou de oprichting van soldatenraden vergemakkelijken om belangrijke delen van de gehavende militaire gelederen voor zich te winnen en de bewapening van de milities te garanderen. Het zou ook de weg wijzen naar arbeidersraden (sovjets) die de basis zouden kunnen vormen voor een arbeidersregering om de oligarchen te onteigenen en de kapitalistische heerschappij volledig omver te werpen.
Wat nodig is, is het organiseren van de klassenstrijd tegen de kapitalistische roofzuchtige heersers van Oekraïne en hun imperialistische geldschieters – de krachten die de bevolking tot armoede hebben veroordeeld terwijl zij zich in weelde wentelen, en die nu het dictaat van de Brusselse bureaucraten, de bankiers van New York en het Internationale Monetaire Fonds willen opleggen. Dit zou het mogelijk maken de vijandelijkheden tussen oost en west, tussen Oekraïens- en Russischtaligen, die de massa’s verdeeld hebben gehouden, te overwinnen. Het bereiken van zelfs maar enkele overgangseisen zou de weg bereiden voor een langdurige strijd om de macht, en zelfs als die op korte termijn geen succes heeft zou een internationalistische strijd voor dergelijke doelstellingen de weg vooruit wijzen.
De arbeiders van Oekraïne hebben de macht. De vliegtuig- en tankfabrieken van Kharkiv, de staalfabrieken en kolenmijnen van Donetsk, de locomotieffabrieken van Luhansk, de auto- en vrachtwagenassemblagefabrieken van Zaporizhia en Kremenchuk, de busfabriek van Lviv en de zware industrie van Dnipropetrovsk zijn bastions van proletarische macht. Als die arbeiders de klassenstrijd zouden aangaan, zouden ze snel korte metten kunnen maken met bazen die miljarden vergaren met hun arbeid, die trouw zweren aan Oekraïne terwijl ze hun rijkdom in Cypriotische banken stallen en Londens onroerend goed opkopen. Waar het om gaat is leiderschap, en dat vereist een revolutionaire arbeiderspartij die gebouwd is op het internationalistische programma van Lenin en Trotski, dat de Bolsjewieken in 1917-21 in staat stelde veel machtiger vijanden te overwinnen dan sommige fascistische bendes en slappe “oligarchen” die net zo snel zullen vluchten als Janoekovitsj als hun loonslaven in opstand komen.
Maar die strijd moet nu beginnen, voor het te laat is. Oekraïne is nog geen fascistische dictatuur, hoewel het in handen krijgen van de staatsmacht de neonazi’s en ultranationalisten enorm zal sterken. Om het beroep op het Oekraïense nationalisme te weerstaan, moeten de democratische, nationale en taalkundige rechten van alle sectoren van de bevolking ijverig worden verdedigd. Ook vereist een dergelijke revolutionaire strijd van de arbeidersklasse tegen het fascisme een nauwe samenwerking met de arbeiders van Rusland en Oost- en West-Europa. Een vrije en onafhankelijke Oekraïense Sovjet-Republiek, zoals Trotski die voor ogen had, kan alleen worden opgebouwd onder het motto: “Werkers van de wereld verenigt u!”
Wie waren de sluipschutters die op 20 februari demonstranten en politie doodden?
Het incident dat leidde tot de omverwerping van de Oekraïense president Janoekovitsj na bijna drie maanden van protesten, was het bloedbad op 20 februari, toen 70 of meer demonstranten en 3 politieagenten werden gedood, en 27 politieagenten in het ziekenhuis werden opgenomen. Het bloedbad kreeg bijna universeel de schuld van de regering, aangezien protestleiders en westerse media eensgezind beweerden dat de politie had geschoten. De woede die deze slachting teweegbracht, werd door de organisatoren van het protest gebruikt om de volgende dag een mars naar het parlement te organiseren. Met een karavaan naar verluidt onderweg uit Lviv in het westen van Oekraïne met zo’n 1.500 wapens geroofd uit regeringsarsenalen, vluchtte Janoekovitsj. De coup was gepleegd.
Maar wie er achter het moorden zat is zeer de vraag. Naar verluidt zijn veel van de slachtoffers neergeschoten door sluipschutters. Gevraagd hiernaar op zijn persconferentie van 4 maart, antwoordde de Russische president Poetin:
“Weet u, sommigen, ook degenen die zich onlangs onder de demonstranten bevonden, hebben de mening geuit dat dit provocateurs waren van een van de oppositiepartijen…. U en ik hebben het zelf gezien toen de Berkut-strijders [oproerpolitie] daar met hun schilden stonden en werden beschoten – en dat waren geen luchtwapens die tegen hen werden gebruikt, maar aanvalswapens die hun schilden doorboorden. Dat is iets wat we zeker gezien hebben. Wie de orders gaf – dat weet ik niet.”
De verklaring van Poetin werd door de westerse media zonder meer van tafel geveegd. De New York Times (5 maart) schreef: “Op een bepaald moment suggereerde hij dat het provocateurs van de oppositie waren die zich voordeden als sluipschutters – en niet regeringstroepen – die schoten en velen van hen doodden, een verklaring die niet strookt met talrijke getuigenverklaringen.” Anderen noemden hem “incoherent” en noemden zijn verklaring als bewijs dat de Russische president “zijn verstand heeft verloren”.
Wat gebeurde er dan wel op 20 februari? Zelfs de New York Times (21 februari) gaf toe dat de gevechten begonnen met het verbreken door de harde kern van de groepen van een wapenstilstand die uren van tevoren was overeengekomen. “Demonstranten zeiden dat ze besloten het plein opnieuw in te nemen omdat ze dachten dat de wapenstilstand, die rond middernacht was afgekondigd, een list was,” verklaarde een fotobijschrift. “Het wijdverspreide gebruik van vuurwapens in het centrum van Kiev was een nieuwe en onheilspellende fase voor de protestbeweging,” zei een ander onder een foto van een demonstrant met een pump-action shotgun. Er waren al talloze foto’s verschenen van gemaskerde, in het zwart geklede bezetters van de Maidan die met pistolen zwaaiden. Een ander artikel in dezelfde krant, “Bekeerlingen sluiten zich aan bij militanten in confrontatie in Kiev”, meldde:
“De Oekraïense autoriteiten en hun bondgenoten in het Kremlin identificeren de bron van de toename van geweld als extremisten en terroristen, de jonge militanten van soms sinistere, extreem-rechtse politieke gezindten met ideologieën gevormd in de strijd tegen de Poolse en Sovjet overheersing. Zij hebben een groot deel van de frontlinie gespierd in de steeds bloediger gevechten met de politie….
“De duistere aard van de oppositie op het Onafhankelijkheidsplein, althans in de marge ervan, veroorzaakt problemen voor de Verenigde Staten en de Europese Unie, die de voorkeur zouden geven aan een nette tegenstelling tussen vreedzame, pro-democratische demonstranten en de misdadige kleptocratie van president Viktor F. Janoekovitsj. Maar die lijn van denken vervaagt vaak op straat.”
Een deel van de beschietingen vond plaats in frontliniegevechten, maar een groot aantal doden en gewonden, zowel van demonstranten als van de politie, werd gedood door scherpschutters die van bovenaf schoten. The Times meldde: “Sluipschutters openden ook het vuur, maar het was onduidelijk aan welke kant ze stonden.” In een later interview vertelde fotograaf Sergej Ponomarev over de scène (New York Times, 4 maart):
“Ik was op 20 februari op de barricades in de frontlinie toen demonstranten plotseling doorbraken en op de politielinies af stormden. Dit gebeurde zo plotseling dat de politie er niet in slaagde om goede linies of barrières te vormen om de demonstranten tegen te houden die snel de straat op rukten. Ze bevonden zich bijna voor de terugtrekkende politievoertuigen en waterkanon trucks….
“Toen ging ik naar beneden om de demonstranten te volgen – slechts een paar minuten voordat sluipschutters begonnen te schieten op demonstranten vanuit een kleine toren vlakbij…. Ik begreep niet waarom dit gebeurde, waarom de sluipschutters op de demonstranten schoten die alleen knuppels en schilden hadden.”
Hoewel verschillende verslagen beweerden dat de sluipschutters, gezien op een afstand, politie-uniformen droegen, beschrijven ze de schutters ook als “helemaal in het zwart gekleed, hun gezichten verborgen door bivakmutsen” (The Independent [Londen], 21 februari). Maar die beschrijving past ook bij veel van de fascisten en rechtse nationalisten die tot de harde kern van de Maidan-bezetters behoorden.
Janoekovitsj houdt vol dat hij geen bevel heeft gegeven om op de demonstranten te schieten. Verschillende politiefunctionarissen zeggen ook dat zo’n bevel niet is gegeven, en dat er geen geweren aan de politie zijn uitgereikt. In plaats daarvan zijn er talloze foto’s en video’s van politieagenten die met schilden en knuppels worden overmeesterd door demonstranten die met brandbommen gooien en explosieven afvuren. En dan is er nog de vraag cui bono, wie heeft er baat bij? Waarom zouden aanhangers van het regime vrouwen, omstanders en medici als doelwit kiezen, wat de demonstranten alleen maar zou aanwakkeren en de publieke opinie tegen de regering zou opzetten? Blogger Dmitry Orlov vatte deze ongerijmdheden samen in een bericht van 1 maart, “Reichstag Fire in Kiev,” waarbij hij de parallel opmerkte met de gebeurtenis in februari 1933, waarvan de communisten de schuld kregen, maar die waarschijnlijk door de fascisten werd uitgevoerd, en die het aantal stemmen van de nazi’s de hoogte injoeg en Hitlers machtsovername bezegelde.
De London Guardian (21 februari) citeerde Dr. Olga Bohomolets die zei: “Wat er nu in Oekraïne gebeurt is misdadig en anti-menselijk. Alle mensen die hier vermoord zijn, hadden geen geweren of wapens.” De arts was de coördinator van de medische eenheden in de Maidan, is het hoofd van het dermatologisch en cosmetologisch instituut van Kiev en was de persoonlijke arts van president Viktor Joesjtsjenko na zijn dioxinevergiftiging in 2004. Op 26 februari werd Olga Bohomolets benoemd tot vice-premier voor humanitaire zaken in de “regering” van na de staatsgreep. Maar enkele uren later wees ze de baan af, blijkbaar zonder uitleg. Nu weten we misschien een deel van de reden waarom.
Op 5 maart plaatste de internetsite RT (Russia Today) een artikel en een audiobestand van een uitgelekt gesprek tussen de Estse minister van Buitenlandse Zaken Urmas Paet, die op 25 februari net was teruggekeerd uit Kiev, en Catherine Ashton, de chef van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie. In dat telefoongesprek, meldt Paet:
“In feite, en dat was heel verontrustend, vertelde dezelfde Olga [Boholomets] ook dat alle bewijzen aantonen, dat de mensen die gedood zijn door sluipschutters, van beide kanten, onder politieagenten en mensen van de straat, dat het dezelfde sluipschutters waren die mensen van beide kanten doodden.
“Ze liet me ook een aantal foto’s zien, en dat ze als arts kan zeggen dat het hetzelfde handschrift is, hetzelfde type kogels. En het is echt verontrustend dat nu de nieuwe coalitie, dat ze niet willen onderzoeken wat er precies gebeurd is. Zodat er nu meer en meer begrip is dat achter de sluipschutters niet Janoekovitsj zat, maar iemand van de nieuwe coalitie.” [onze nadruk]
Paet voegde eraan toe dat “dit deze nieuwe coalitie al vanaf het allereerste begin in diskrediet brengt.” Interessant is dat de dag voordat dit telefoongesprek uitlekte, de burgemeester van de Estse hoofdstad Talinn, Edgar Savissaar, in een lokale krant werd geciteerd met de woorden dat “de zelfbenoemde Oekraïense regering aan de macht is gebracht door mensen met honkbalknuppels,” en dat “het haar zowel aan geloofsbrieven als aan het vermogen ontbreekt om de crisis in het land op te lossen.”
Dus hier hebben we de premier van een van de Baltische republieken die zich heeft afgescheiden van de Sovjet-Unie op het moment dat deze uit elkaar viel, die het hoofd van het buitenlands beleid van de EU vertelt dat de arts die de leiding had over de medische teams op de Maidan, die werd benoemd tot vice-premier, hem heeft verteld dat dezelfde sluipschutters mensen van beide kanten hebben gedood, en dat er “steeds meer begrip is dat achter de sluipschutters niet Janoekovitsj zat, maar iemand van de nieuwe coalitie”. Uiteraard werd hierover met geen woord gerept in de westerse pers, althans tot nu toe. Maar in plaats van dat steeds meer mensen “hun verstand verliezen”, met inbegrip van degenen die in een positie zijn om het te weten en geen reden hebben om de bezetters te belasteren, is er steeds meer reden om te vermoeden dat het grootste deel van de moorden werd gepleegd door provocateurs van de Maidan.
Bron: http://www.internationalist.org/ukrainefascistcoup1403.html#footnote_1
Beheerder Vincent W Schoers
Copyright © 2021 door Zorgdatjenietslaapt.nl. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.
Mijn lichaam is geen eigendom van de staat. Ik heb de uitsluitende en exclusieve autonomie over mijn lichaam en geen enkele politicus, ambtenaar of arts heeft het wettelijke of morele recht om mij te dwingen een niet-gelicentieerd, experimenteel vaccin of enige andere medische behandeling of procedure te ondergaan zonder mijn specifieke en geïnformeerde toestemming. De beslissing is aan mij en aan mij alleen en ik zal mij niet onderwerpen aan chantage door de overheid of emotionele manipulatie door de media, of zogenaamde celebrity influencers.
